มลพิษทางอากาศเป็นปัญหาที่ส่งผลกระทบอย่างกว้างขวางทั้งต่อสิ่งแวดล้อมและสุขภาพของมนุษย์ หนึ่งในองค์ประกอบสำคัญของมลพิษทางอากาศที่มักถูกกล่าวถึง คือสารอินทรีย์ระเหยง่าย (Volatile Organic Compounds: VOCs) ซึ่งเป็นกลุ่มสารเคมีที่สามารถระเหยกลายเป็นไอได้ง่ายที่อุณหภูมิห้อง การควบคุมและกำหนดค่ามาตรฐานสารอินทรีย์ระเหยง่าย จึงมีบทบาทสำคัญในการป้องกันปัญหาด้านสุขภาพและสร้างความมั่นใจในคุณภาพอากาศที่ปลอดภัย

สารอินทรีย์ระเหยง่ายคืออะไร และพบได้ที่ไหนบ้าง

สารอินทรีย์ระเหยง่าย (VOCs) เป็นสารประกอบคาร์บอนที่มีคุณสมบัติระเหยง่ายในสภาวะปกติ สามารถพบได้ในแหล่งกำเนิดที่หลากหลาย ทั้งจากธรรมชาติและจากกิจกรรมของมนุษย์ เช่น โรงงานอุตสาหกรรม, ยานพาหนะ, ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาด, สีทาบ้าน, สารเคลือบเงา และน้ำมันเบนซิน

สารเหล่านี้สามารถเข้าสู่ร่างกายได้ผ่านการสูดดม และบางชนิดมีคุณสมบัติเป็นพิษ สามารถก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพ เช่น ระคายเคืองระบบทางเดินหายใจ, ปวดศีรษะ, คลื่นไส้ และในระยะยาวอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อโรคมะเร็ง การกำหนดค่ามาตรฐานสารอินทรีย์ระเหยง่าย จึงเป็นเรื่องจำเป็นสำหรับการเฝ้าระวังและควบคุมปริมาณสารดังกล่าวให้อยู่ในระดับที่ปลอดภัย เพื่อปกป้องสุขภาพของประชาชนและลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม

ผลกระทบของสารอินทรีย์ระเหยง่ายต่อสุขภาพและสิ่งแวดล้อม

• สุขภาพ

การสูดดมสาร VOCs ในปริมาณมากและเป็นเวลานาน อาจทำให้เกิดอาการระคายเคืองต่อตา จมูก และลำคอ อีกทั้งยังอาจส่งผลต่อระบบประสาท ระบบหายใจ และระบบภูมิคุ้มกัน นอกจากนี้ สาร VOCs บางชนิดยังเป็นสารก่อมะเร็ง

• สิ่งแวดล้อม

สาร VOCs เมื่อทำปฏิกิริยากับแสงแดดและสารเคมีอื่นในบรรยากาศ จะก่อให้เกิดมลพิษทางอากาศ เช่น โอโซน และอนุภาคขนาดเล็ก ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญของปัญหาหมอกควันและฝุ่นละออง ทำให้คุณภาพอากาศแย่ลง และส่งผลกระทบต่อพืชพันธุ์และสัตว์

การกำหนดค่ามาตรฐานสารอินทรีย์ระเหยง่าย

หน่วยงานด้านสิ่งแวดล้อมทั่วโลกต่างเล็งเห็นความสำคัญของการควบคุมสารอินทรีย์ระเหยง่าย และมีการกำหนดมาตรฐานที่ชัดเจนขึ้นอยู่กับลักษณะของแหล่งกำเนิดและการใช้งาน ตัวอย่างเช่น:

• องค์การอนามัยโลก (WHO): ได้แนะนำระดับความเข้มข้นที่ปลอดภัยของสารอินทรีย์ระเหยง่ายบางชนิด เช่น เบนซีน, ฟอร์มาลดีไฮด์ และโทลูอีน

• สหรัฐอเมริกา: ภายใต้การดูแลของหน่วยงานปกป้องสิ่งแวดล้อม (EPA) ได้กำหนดค่ามาตรฐานการปล่อย VOCs ในอากาศจากแหล่งกำเนิด เช่น โรงงานอุตสาหกรรมและยานพาหนะ

• สหภาพยุโรป (EU): มีกฎระเบียบควบคุมปริมาณ VOCs ในผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ เช่น สีทาบ้านและสารเคลือบเงา

ในประเทศไทย การควบคุม VOCs ได้รับการกำกับดูแลโดยกรมควบคุมมลพิษ ซึ่งกำหนดค่ามาตรฐานสารอินทรีย์ระเหยง่ายในอากาศและสถานที่ทำงาน เพื่อป้องกันความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นต่อสุขภาพของประชาชน

การกำหนดค่ามาตรฐานสารอินทรีย์ระเหยง่าย ถือเป็นเครื่องมือสำคัญในการควบคุมคุณภาพอากาศและลดความเสี่ยงต่อสุขภาพของประชาชน การเฝ้าระวังและปฏิบัติตามมาตรฐานดังกล่าวไม่เพียงช่วยป้องกันปัญหาสุขภาพที่เกิดจาก VOCs แต่ยังช่วยลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมในระยะยาว