ประเพณีภาคอีสาน (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทย) มีความหลากหลายและสะท้อนถึงความเชื่อ วัฒนธรรม และวิถีชีวิตของชาวอีสานที่มีความเชื่อมโยงกับธรรมชาติ ศาสนา และชุมชนอย่างลึกซึ้ง ตัวอย่างประเพณีที่สำคัญ ได้แก่:

1. ประเพณีบุญบั้งไฟ

• ความสำคัญ: จัดขึ้นเพื่อบูชาเทพาอารักษ์และขอฝนจากพระยาแถน ซึ่งเป็นเทพเจ้าของชาวอีสาน
• กิจกรรมเด่น: การแห่ขบวนบั้งไฟ การจุดบั้งไฟแข่งกัน และการละเล่นพื้นบ้าน
• สถานที่จัด: มีชื่อเสียงในจังหวัดยโสธร

2. ประเพณีผีตาโขน

• ความสำคัญ: เป็นส่วนหนึ่งของ "งานบุญหลวง" เพื่อบูชาพระธาตุศรีสองรักและอุทิศบุญกุศลให้แก่ผู้ล่วงลับ
• กิจกรรมเด่น: ขบวนแห่ผีตาโขน การแต่งกายด้วยหน้ากากและชุดสีสันสดใส
• สถานที่จัด: อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย

3. ประเพณีแห่ปราสาทผึ้ง

• ความสำคัญ: จัดเพื่อถวายเป็นพุทธบูชาในวันออกพรรษา
• กิจกรรมเด่น: การทำปราสาทจากขี้ผึ้งอย่างวิจิตรตระการตา และขบวนแห่ที่สวยงาม
• สถานที่จัด: จังหวัดสกลนคร

4. ประเพณีแซนโฎนตา

• ความสำคัญ: เป็นประเพณีของชาวไทยเชื้อสายเขมรที่บูชาบรรพบุรุษและขอพรให้ครอบครัวอยู่เย็นเป็นสุข
• กิจกรรมเด่น: การทำบุญตักบาตร การจัดสำรับอาหารและเครื่องเซ่นไหว้
• สถานที่จัด: จังหวัดสุรินทร์ ศรีสะเกษ และบุรีรัมย์

5. ประเพณีบุญข้าวประดับดิน

• ความสำคัญ: จัดขึ้นเพื่ออุทิศส่วนกุศลให้แก่ผู้ล่วงลับ
• กิจกรรมเด่น: การทำข้าวและอาหารต่าง ๆ มาวางไว้ที่พื้นดินในช่วงเช้าตรู่เพื่อให้วิญญาณได้รับบุญ
• สถานที่จัด: พบได้ทั่วภาคอีสาน

6. ประเพณีบุญเผวส (ฟังเทศน์มหาชาติ)

• ความสำคัญ: เป็นการบำเพ็ญบุญโดยการฟังเทศน์มหาชาติทั้ง 13 กัณฑ์
• กิจกรรมเด่น: การแห่ต้นกัณฑ์เทศน์ การฟังเทศน์ และการร่วมทำบุญ
• สถานที่จัด: ทั่วภาคอีสาน โดยเฉพาะในช่วงเดือนมีนาคม

7. ประเพณีแข่งเรือออกพรรษา

• ความสำคัญ: จัดขึ้นเพื่อเฉลิมฉลองและแสดงความสามัคคีของชุมชนหลังออกพรรษา
• กิจกรรมเด่น: การแข่งเรือยาวในแม่น้ำ
• สถานที่จัด: แม่น้ำสายสำคัญในจังหวัดเช่น นครพนม มุกดาหาร และอุบลราชธานี

8. ประเพณีฟ้อนผีมด-ผีเม็ง

• ความสำคัญ: เป็นการฟ้อนรำเพื่อบูชาผีบรรพบุรุษของชาวลาวในภาคอีสาน
• กิจกรรมเด่น: การฟ้อนรำในพิธีกรรมและการถวายเครื่องเซ่นไหว้
• สถานที่จัด: จังหวัดในภาคอีสานตอนบน เช่น เชียงคาน และหนองคาย

9. ประเพณีไหลเรือไฟ

• ความสำคัญ: จัดขึ้นในช่วงออกพรรษาเพื่อถวายเป็นพุทธบูชาและบูชาแม่น้ำ
• กิจกรรมเด่น: การปล่อยเรือไฟที่ตกแต่งด้วยไฟอย่างงดงามลงสู่แม่น้ำโขง
• สถานที่จัด: จังหวัดนครพนม

10. ประเพณีบั้งไฟพญานาค

• ความสำคัญ: เชื่อว่าเป็นปรากฏการณ์ที่เกิดจากพญานาคถวายบูชาแก่พระพุทธเจ้า
• กิจกรรมเด่น: การชมลูกไฟที่พุ่งขึ้นจากแม่น้ำโขงในวันออกพรรษา
• สถานที่จัด: จังหวัดหนองคาย

ประเพณีภาคอีสาน เหล่านี้สะท้อนให้เห็นถึงความผูกพันระหว่างคนกับธรรมชาติ ศาสนา และชุมชนที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว เป็นสิ่งที่ควรรักษาไว้ให้คงอยู่กับคนรุ่นหลังต่อไป

ที่มา: https://www.lovethailand.org