ตำนานความรัก มะเมี๊ยะ - เจ้าน้อยศุขเกษม เจ้าชายล้านนากับหญิงชาวพม่า

ตำนานความรัก มะเมี๊ยะ - เจ้าน้อยศุขเกษม

เจ้าชายล้านนากับหญิงชาวพม่า

เจ้าน้อยศุขเกษม ถูกกล่าวถึงในบทเพลง มะเมี้ยะ ของ จรัล มโนเพ็ชร ซึ่งกล่าวถึงตำนานรักต้องห้ามระหว่าง เจ้าชายเมืองเหนือ กับ มะเมียะ สาวชาวพม่า แห่ง เมืองมะละแหม่ง ที่จบลงด้วยความเศร้า เพราะราชประเพณีความรักจึงไม่อาจสมหวังได้

เจ้าน้อยศุขเกษม ประสูติเมื่อปี พ.ศ. 2423 เป็นราชโอรสองค์โตในเจ้าแก้วนวรัฐ กับแม่เจ้าจามรีมหาเทวี มีน้องสาว และน้องชาย คือ เจ้าบัวทิพย์ ณ เชียงใหม่ และเจ้าวงศ์ตวัน ณ เชียงใหม่

เมื่ออายุได้ 15 ปี ได้ไปศึกษาวิชาความรู้ที่โรงเรียนเซนต์แพทริค ในเมืองมะละแหม่ง ประเทศพม่า และได้พบรักกับมะเมียะ แม่ค้าสาวชาวพม่า ในปี พ.ศ. 2445 จนกระทั่งได้ใช้ชีวิตอยู่ร่วมกันฉันสามีภรรยา ด้วยความสนับสนุนของทางบ้านของมะเมียะ

เมื่อครั้นถึงกำหนดการเดินทางกลับนครเชียงใหม่ ในปี พ.ศ. 2446 เจ้าน้อยจึงให้มะเมียะปลอมตัวเป็นผู้ชายติดตามขบวนเพื่อกลับไปยังเชียงใหม่ ในฐานะสหายหนุ่มชาวพม่า แต่ในอีกทางหนึ่งเจ้าแก้วนวรัฐ ได้หมั้นหมายเจ้าหญิงบัวนวล ธิดาของเจ้าสุริยวงศ์ (คำตัน สิโรรส) ไว้ก่อนนั้นแล้ว เจ้าน้อย จึงต้องให้มะเมียะหลบซ่อนตัวอยู่ในคุ้มเป็นระยะเวลานาน ด้วยความกังวลใจว่าหากตนได้ขึ้นครองราชย์เป็นเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่แล้ว จะเกิดอึดอัดใจแก่ประชาชนที่จะต้องมีแม่เมืองเป็นสตรีชาวต่างชาติ ประกอบกับสถานการณบ้านเมืองขณะนั้นน่าวิตกมาก เนื่องจากมหาอำนาจอังกฤษกำลังแผ่อิทธิพลไปทั่วดินแดนในคาบสมุทรเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ หากมีบุคคลอื่นรู้ว่ามีสาวชาวพม่าหลบซ่อนตัวอยู่ในคุ้มเจ้าราชวงศ์ (ขณะนั้นเจ้าแก้วนวรัฐ ดำรงอิสริยยศเป็น เจ้าราชวงศ์) อาจจะเป็นชนวนให้เกิดปัญหาทางการเมืองได้ จากนั้นนางมะเมียะ จึงถูกส่งตัวกลับไปยังประเทศพม่า ในเดือนเมษายน พ.ศ. 2446

จากนั้นเจ้าน้อยศุขเกษม ได้เข้าพิธีสมรสกับเจ้าบัวชุม ณ เชียงใหม่ และสิ้นชีพิตักษัยด้วยโรคเส้นประสาทพิการเรื้อรัง เมื่อวันที่ 20 มีนาคม พ.ศ. 2456 โดยมีพิธีปลงพระศพ ในวันที่ 31 สิงหาคมของปีเดียวกัน