ทำไมไปงานศพต้องพกใบทับทิม

          สมัยโบราณในเทศกาลปีใหม่ คนจีนจะนิยมเขียนคำอวยพรให้แก่กัน ซึ่งนิยมเขียนคำขวัญ คำมงคลต่างๆ บนแผ่นไม้ติดหน้าบ้าน ซึ่งใช้ป้ายที่ทำจากต้นท้อ เพราะเชื่อกันว่าเมื่อนำมาติดบ้านเรือน ภูติผีปีศาจจะไม่รบกวน ไม่มีเสนียดจัญไรแผ้วพาน เช่นเดียวกับ “ทับทิม” และ “เซียงเช่า” ที่เชื่อว่าสามารถไล่ผีปีศาจได้ จึงนิยมนำมาผสมน้ำล้างหน้า ล้างตัว กัน หลังจากกลับจากงานศพด้วยในความเชื่อของชาวจีน การพกใบทับทิมไปงานศพเป็นการแก้ดวงให้คนไป เพราะบางครั้งการดูดวงตามหลักโหราศาสตร์ของจีน ดวงคนตายสัมพันธ์กับคนเป็น หรือดวงในปีนั้นๆไม่ดี ไม่ควรไปงานศพ(ปีชง) แต่จำเป็นต้องไป เพื่อแก้เคล็ดจึงพกใบทับทิมไปด้วย เป็นความเชื่อว่าจะช่วยปัดเป่าสิ่งไม่ดีจากงานอวมงคลไม่ให้ติดตัวติดตา
 
          ชาวจีนแต้จิ๋วเรียกผลทับทิมว่า “เสียะลิ้ว” เป็นพืชมงคลของแดนสวรรค์สุขาวดี ลักษณะเป็นไม้พุ่มโปร่ง กิ่งเล็ก ๆ มีหนามแหลม ใบรูปวงรีเป็นใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม ใบอ่อนมีสีแดง ออกดอกเป็นดอกเดี่ยวหรือช่อ 2-5 ดอก กลีบดอกสีส้ม กลีบเลี้ยงหนาแข็งสีส้มแกมเหลือง ผลทับทิมมีรูปร่างค่อนข้างกลม ถือเป็นผลไม้มงคล “ทับทิม” เป็นไม้เก่าแก่ของจีน ชาวจีนถือว่าทับทิมเป็นเครื่องหมายแห่งความอุดมสมบูรณ์ และการมีลูกหลานมากมาย โดยถือเอาความที่มีเมล็ดมากมายมาเป็นสัญลักษณ์ ชาวจีนจึงนิยมให้ทับทิมเป็นของขวัญวันแต่งงาน เพื่อเป็นการอวยพรให้คู่บ่าวสาวมีลูกมาก ๆ เพื่อสืบตระกูล  ตอนฝ่ายชายนำสินสอดไปสู่ขอฝ่ายหญิง ต้องเอาใบทับทิมเคล้ากับเงินสินสอดไปด้วย และในพิธีแต่งงานมักจะใช้ยอดทับทิมปักที่ผม เวลาเซ่นไหว้เจ้าในพิธีแต่ง ก็เอายอดทับทิมปักที่เครื่องเซ่น ในพิธีแต่งงานจึงมอบผลทับทิมเป็นของขวัญแก่คู่บ่าวสาว และประดับดอกทับทิมไว้ที่ผลเจ้าสาวทับทิมเป็นของสำคัญสำหรับเซ่นไหว้เจ้าสาเหตุที่ทับทิมมีความเกี่ยวพันอย่างลึกซึ้งในประเพณี พิธีกรรมของจีน ตำนานบันทึกไว้ว่า เมื่อครั้งที่พระถังซัมจั๋งไปอาราธนาพระไตรปิฎกที่อินเดีย ขากลับท่านได้นำพันธ์ไม้ต่างๆกลับมาด้วย และหนึ่งในนั้นคือ ทับทิม

ประโยชน์ด้านต่างๆ ของทับทิม

          เมล็ดทับทิมมีเนื้อหุ้มใสสีแดงเข้มเป็นประกายนั้น มองดูคล้ายพลอยแดงน้ำดีที่เจียระไนแล้ว สมกับที่มีผู้ยกย่องทับทิมว่าเป็น “อัญมณีแห่งผลไม้” นอกจากความงดงามแล้ว รสชาติของทับทิมยังดีเยี่ยมอีกด้วย น้ำคั้นจากผลทับทิมดื่มแล้วสดชื่นแก้กระหายน้ำได้ดีมาก เพราะมีทั้งน้ำตาลและกรดที่เป็นประโยชน์ โดยเฉพาะกรดแอสคอร์บิกหรือวิตามินซี ซึ่งช่วยรักษาโรคลักปิดลักเปิดด้วย เนื่องจากทับทิมเป็นต้นไม้ที่มีคุณสมบัติด้านสมุนไพรที่เด่นมากชนิดหนึ่ง สามารถนำเอาส่วนต่างๆ มาทำยารักษาโรคได้หลายชนิด เป็นที่รู้จักดีในกลุ่มคนหลายกลุ่มมาแต่โบราณกาล

          • เปลือก ราก และเปลือกต้น ; ใช้ถ่ายพยาธิตัวตืด, ไส้เดือน, เส้นด้าย และฝาดสมาน
          • ใบ ; สมานแผล แก้ท้องร่วง อมกลั้วคอ ทำยาล้างตา
          • ดอก ; ใช้ห้ามเลือด
          • เปลือกผล ; สมานแผล แก้บิด แก้ท้องร่วง (มีแทนนิน) ร้อยละ 22-25
          • เนื้อหุ้มเมล็ด ; แก้กระหายน้ำ แก้โรคลักปิดลักเปิด

          นอกจากนี้ยังเชื่อว่าใบหรือกิ่งทับทิมมีอำนาจไล่ภูตผีปีศาจใครมีไว้ติดตัวจะสามารถคุ้มครองป้องกันภัย ป้องกันภูตผีปีศาจได้จึงนิยมปลูกทับทิมไว้ในบริเวณบ้าน เมื่อกลับจากงานศพจะใช้กิ่งทับทิมจุ่มน้ำสะบัดใส่ศีรษะ หรือล้างหน้าเพื่อล้างสิ่งไม่ดีออก ก่อนเข้าบ้านเพราะ งานศพ ในความรู้สึกของคนเป็นงานที่ไม่ดี มีแต่ความเศร้า  จึงใช้ใบทับทิมแช่น้ำล้างหน้า ล้างมือ หลังกลับจากงานศพ เพื่อไม่ให้วิญญาณผู้ตายติดตามมา ในญี่ปุ่น ทับทิมเป็นสัญลักษณ์ของเจ้าแม่ทับทิมที่คอยปกปักรักษาเด็ก ๆ ให้ปลอดภัย และเชื่อว่าเมื่อเด็ก ๆ ได้กินผลทับทิมแล้ว จะปลอดภัยจากภูติปีศาจทั้งปวงนอกจากความเชื่อที่นิยมกันทั่วประเทศจีนและญีปุ่นแล้ว ยังมีความนิยมแพร่หลายไปตามกลุ่มย่อยๆ อีก ซึ่งไม่ว่าชนชาตินี้จะไปตั้งหมู่บ้านที่ไหน จะมีการปลูกทับทิมหน้าหมู่บ้านทุกครั้งด้วยความเชื่อที่ว่าจะทำให้มีความมั่นคงเจริญรุ่งเรือง
 

อ .  ตั้ม