"ตัวไร" สิ่งมีชีวิตที่อยู่บนผิวหนังของคน

ไรขนตา ( Eyelash Mites )

           ไรขนตา ( Eyelash Mites ) เป็นสิ่งมีชีวิตขนาดเล็กจำพวกปรสิต พวกมันมีอยู่ประมาณ 65 สายพันธ์ แต่มีอยู่เพียง 2 สายพันธ์ที่อาศัยอยู่กับมนุษย์คือ Demodex folliculorum และ Demodex brevis ทั้งคู่ถูกเรียกรวมๆ กันว่า ไรขนตา ( Eyelash Mites ) สำหรับตัวผู้เมื่อโตเต็มวัยจะมีขนาดประมาณ 0.3-0.4 มิลลิเมตร ตัวเมียจะมีขนาดเล็กกว่าตัวผู้ และสายพันธ์ brevis จะมีขนาดเล็กกว่าสายพันธ์ folliculorum มีลักษณะร่างกายกึ่งโปร่งใส ลำตัวยาว ประกอบไปด้วยสองส่วน คือส่วนบนเป็นส่วนที่มีขาสั้นๆ แปดขา

           ไรขนตา จะเห็นว่าเมื่อส่องด้วยกล้องจุลทรรศย์จะมีร่างกายกึ่งโปร่งแสง รูปซ้ายถ่ายบริเวณหลังของไรขนตาา และรูปกลางถ่ายด้านท้องจะเห็นส่วนบนมีขาเล็กๆ 8 ขา และรูซ้ายจะเห็นได้จัดเจนว่าลำตัวสามารถให้แสงผ่านได้

           มีปากเหมือนเข็มที่ไว้สำหรับกินเซลผิวหนัง น้ำมันส่วนที่สองเป็นส่วนลำตัวที่จะฝังอยู่ในรูขุมขน (ขนตา , ผม , ขนเพชร) พวกมันสามารถเคลื่นอที่โดยการเดินไปตามผิวหนังอย่างช้าด้วยความเร็วประมาณ 8-16 เซ็นติเมตรต่อชั่วโมงในเวลากลางคืน เนื่องจากพวกมันไม่ชอบแสง วงจรชีวิตของไรขนตามมีอายุประมาณไม่ถึงเดือน เมื่อตัวผู้มาพบตัวเมียก็จะผสมพันธ์กัน และออกไข่ไว้ในรัง ( รูขุมขน ) อีก 3-4 วันก็จะฟักเป็นตัว และใช้เวลาอีกประมาณ 7 วันก็จะเข้าสู่วัยเจริญพันธ์ และเมื่อพวกมันตายลงก็จะใช้รูขุมขนเป็นหลุมฝังศพของพวกมัน มนุษย์ผู้ใหญ่ร้อยละ 95-98 มีไรขนตาอยู่บนร่างกาย แต่เด็กจะมีน้อยกว่าเนื่องจากมีน้ำมันที่ขับออกตามรูขุมขนน้อยกว่า ไรขนตาสามารถติดต่อได้โดยการสัมผัสบริเวณ ขน ผม ต่าง ไรขนตาอาดก็ปัญหาให้เกิดอาการคันเล็กน้อย ไม่มีอันตรายร้ายแรง

เป็นภาพถ่ายไรขนตาด้วยกล้องจุลทรรศย์กำลังขยาย 350 เท่า ที่เห็นเป็นเกร็ดก็คือเซลผิวหนังที่หลุดล่วง
รูปนี้แสดงให้เห็นถึงว่าไรขนตา อัดกันอยู่ในรูขุมขน 8 ตัวต่อหนึ่งรูขุมขน

ตัวหิด ( Scabies Mite )

 
           ตัวหิด ( Scabies Mite ) คือ ตัวไร (mite) ชนิดหนึ่ง เป็นปรสิต (สัตว์ตัวเล็กๆ ที่อาศัยในร่างกายคน) ที่อาศัยอยู่ใต้หนังกำพร้า มีขนาดประมาณ 0.4 มิลลิเมตร มองไม่เห็นด้วยตาเปล่า เมื่อหิดโตเต็มวัยจะผสมพันธุ์กันบนผิวหนัง แล้วตัวผู้จะตาย ส่วนตัวเมียเจาะอุโมงค์ในชั้นหนังกำพร้าวันละ 2-3 มิลลิเมตรในตอนกลางคืน เพื่อวางไข่ครั้งละ 2-3 ฟอง จนถึง 10-25 ฟองในตอนกลางวัน

หิดตัวเมียจะเจาะผิวหนังเข้าไปเป็นโพรงเพื่อวางไข่

           ไข่ใช้เวลาฟักเป็นตัวอ่อน 3-4 วัน ตัวอ่อนมี 6 ขา มันจะคลานออกจากอุโมงค์เพื่อหาที่อยู่ใหม่ ตัวอ่อนใช้เวลาโตเต็มที่ประมาณ 2 สัปดาห์ ตัวโตเต็มวัยจะมี 8 ขา มีอายุขัย 30-60 วัน แต่ถ้าอยู่นอกร่างกายในอุณหภูมิปกติ มันจะมีชีวิตอยู่ได้เพียง 2-3 วันเท่านั้น แต่นั้นก็เป็นสาเหตุให้หิดติดต่อกันทางเสื้อผ้า หิดชอบอาศัยอยู่ตามผิวหนังที่มีความชื้น ได้แก่ ง่ามนิ้วมือ นิ้วเท้า สะดือ รักแร้ อวัยวะเพศ ขาหนีบ แต่ก็สามารถอยู่ได้ที่ข้อมือ ข้อเท้า ข้อศอก รักแร้ เอว หัวนม สะดือ ต้นขา สะบัก หัวหน่าว ก้นย้อย

 
           ไม่ค่อยพบหิดบริเวณใบหน้าและศีรษะซึ่งเป็นบริเวณที่มีไขมันมาก และฝ่ามือฝ่าเท้าที่ผิวหนังหนา ยกเว้นเด็กเล็กที่ผิวหนังยังมีไขมันน้อยและไม่หนา จึงพบรอยโรคได้ทั้งตัว คือมีผื่นที่หน้า ศีรษะ ฝ่ามือ ฝ่าเท้า หลังหู ร่องรอบคอด้วย
 

ไรฝุ่น ( Dust Mites )

 
          ไรฝุ่น เป็นไรที่ไม่ได้อาศัยอยู่บนตัวของมนุษย์ แต่ ไรฝุ่น กินเศษผิวหนังที่ตายแล้วหลุดออกมาตามพื้น ร่างกายของมนุษย์มีชิ้นส่วนเล็กเหล่านี้หลุดออกมาเป็นจำนวนมากตลอดเวลา และสะสมอยู่ตามซอก ที่นอนเป็นจำนวนมาก ไรฝุ่น จะใช้ก้ามเล็กเก็บกินเป็นอาหาร ตัว ไรฝุ่น เองไม่เป็นอันตรายต่อมนุษย์ แต่ของเสียที่มันปล่อยออกมันและลอยอยู่ในบ้าน เมื่อสูดดมเข้าไปจะเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดโรคหืด หอบ

ข้อมูลจาก : www.clipmass.com